Nombres vulgares y científicos de las principales especies comerciales de peces de la región suratlántica española
Julio Rodríguez-Roda Compaired
1960
Julio Rodríguez-Roda Compaired (1913-1986), biólogo marino del Instituto de Investigaciones Pesqueras de Cádiz (CSIC), publica una relación de nombres vulgares y científicos de los peces desembarcados en las lonjas pesqueras de Ayamonte, Isla Cristina, Huelva, Sanlúcar de Barrameda, Cádiz, Barbate y Algeciras (Investigación Pesquera, 17: 109-125). Mediante preguntas a los pescadores en presencia de la especie en cuestión, o, en su defecto, mostrándoles láminas con dibujos, este trabajo supone el primer acercamiento a nuestra ictionímia con un método científico y desde un conocimiento taxonómico riguroso. Cita 128 especies, a las que asocia 204 vernáculos. No obstante, se detectan bastantes confusiones en las respuestas de los encuestados. Listado de Nombres Vernáculos y Nombres Científicos del documento
Nombre Vernáculo |
Nombre Científico |
Puertos Pesqueros |
acedía |
Dicologoglossa cuneata
|
Sanlúcar |
aguja |
Belone belone
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
aguja palá |
Xiphias gladius
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
agujón |
Scomberesox saurus |
Sanlúcar |
alacha |
Sardinella aurita
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
albacora (10-12 kg) |
Thunnus thynnus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
albur |
Mugil cephalus
|
Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
anchova |
Pomatomus saltatrix
|
Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
angelote |
Squatina squatina
|
Algeciras, Isla Cristina |
anguila |
Muraena anguilla
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
araña (cuando no tiene manchas) |
Trachinus draco
|
Sanlúcar, Algeciras, Huelva, Isla Cristina |
armao |
Peristedion cataphractum
|
Algeciras |
atuarro (45-50 kg) |
Thunnus thynnus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
atún (>50kg) |
Thunnus thynnus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
aullate |
Centrophorus granulosus
|
Sanlúcar |
baila |
Morone punctata
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
barbo |
Barbus barbus bocagei |
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
besugo |
Pagellus acarne
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
besugo blanco |
Pagellus acarne
|
Cádiz |
besugo de la pinta |
Pagellus cantabricus
|
Huelva, Isla Cristina |
bocinegro (pequeño) |
Sparus pagrus
|
Barbate |
bodión |
Symphodus pirca |
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
boga |
Boops boops
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
bonito |
Sarda sarda
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
boquerón |
Engraulis encrasicholus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
borracho |
Trigla lastoviza
|
Sanlúcar |
borriquete |
Parapristipoma mediterraneum
|
Sanlúcar |
bramante |
Raia alba
|
Barbate |
bramante |
Rais alba
|
Sanlúcar |
bramante negro |
Raia batis |
Sanlúcar, Barbate |
brótola |
Phycis blennoides
|
Sanlúcar, Barbate, Huelva, Isla Cristina |
brótola |
Phycis phycis
|
Algeciras |
caballa |
Scomber colias
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
cabete |
Trigla cuculus |
Sanlúcar |
cabra |
Peristedion cataphractum
|
Barbate |
cabrilla |
Trigla lucerna
|
Sanlúcar |
cachorreta (6-7 kg) |
Thunnus thynnus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
caella |
Prionace glauca
|
Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
canutero (<0,5 kg) |
Auxis thazard
|
Barbate |
carrozo |
Peristedion cataphractum
|
Sanlúcar |
cazón |
Galeus galeus
|
Barbate, Algeciras, Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
chavo |
Capros aper
|
Sanlúcar |
cherna |
Polyprion americanum
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
chicharro |
Decapterus rhonchus
|
Sanlúcar |
chirriola (grande) |
Trigla lyra
|
Sanlúcar |
choclé |
Atherina presbyter
|
Sanlúcar |
chopa |
Spondyliosoma cantharus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
chova |
Pomatomus saltatrix
|
Barbate, Algeciras |
chucho |
Dasyatis pastinaca
|
Barbate, Algeciras, Sanlúcar |
chucho |
Myliobatis aquila
|
Huelva |
cinta |
Cepola rubescens
|
Sanlúcar |
congrio |
Conger conger
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
cornuda |
Sphyrna zygaena
|
Cádiz, Barbate, Algeciras |
cornuilla |
Sphyrna zygaena
|
Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
corva |
Johnius umbra
|
Sanlúcar |
corva |
Sciaena cirrosa
|
Barbate, Sanlúcar, Huelva |
corval |
Sciaena ronchus
|
Sanlúcar |
corvina (pequeño) |
Johnius regius
|
Algeciras, Barbate, Huelva, Sanlúcar, Isla Cristina |
corvinata (pequeño) |
Johnius regius
|
Sanlúcar, Isla Cristina |
dentón(con bulto) |
Dentex dentex
|
Huelva |
doblá |
Oblada melanura
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
doncella |
Coris julis
|
Barbate |
dorá |
Sparus aurata
|
Barbate, Algeciras, Sanlúcar |
dorada |
Sparus aurata
|
Huelva, Isla Cristina |
entú |
Galeus galeus
|
Sanlúcar |
escorpión |
Trachinus draco
|
Sanlúcar, Isla Cristina |
espetón |
Sphyraena sphyraena
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
faneca |
Gadus luscus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
ferrón |
Centrophorus granulosus
|
Barbate |
ferrón |
Squalus acanthias |
Barbate |
gallineta |
Helicolenus dactylopterus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
galludo |
Centrophorus granulosus
|
Algeciras, Isla Cristina |
galludo de pintilla |
Squalus acanthias |
Algeciras, Isla Cristina |
gata |
Scyliorhinus stellaris
|
Barbate, Sanlúcar, Huelva |
gatilla |
Scyliorhinus stellaris
|
Algeciras |
gorá |
Pagellus cantabricus
|
Algeciras |
guitarra |
Rhinobatus rhinobatus
|
Barbate |
herrera |
Pagellus mormyrus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
igüelo |
Mullus barbatus
|
Barbate, Algeciras |
janco |
Neothunnus albacora |
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
japuta |
Brama raii
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
jaquetón |
Carcharodon carcharias
|
Barbate, Algeciras |
jurel |
Trachurus trachurus
|
Sanlúcar |
jurel blanco |
Trachurus trachurus
|
Barbate |
jurel negro |
Trachurus picturatus
|
Barbate |
lamprea |
Petromyzon marinus
|
Algeciras |
lenguado |
Solea solea
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
lisa |
Mugil auratus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
lisa (cuando es pequeño) |
Mugil cephalus
|
Barbate |
listado |
Katsuwonus pelamis
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
lobito (al pequeño) |
Carcharinus milberti |
Barbate |
lobo |
Carcharinus milberti |
Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
magallón (cuando es menor de 2 kg) |
Morone labrax
|
Barbate |
mal armao |
Peristedion cataphractum
|
Sanlúcar, Huelva |
manola (sardina mediana) |
Sardina pilchardus
|
Algeciras |
manta |
Mobula mobular
|
Barbate, Sanlúcar, Algeciras, Huelva, Isla Cristina |
mariquita (sardina mediana) |
Sardina pilchardus
|
Sanlúcar |
marrajo |
Isurus oxyrhinchus
|
Algeciras, Sanlúcar, Isla Cristina, Huelva |
marrajo azul |
Isurus oxyrhinchus
|
Barbate |
marrajo blanco (al grande) |
Carcharinus milberti |
Barbate, Algeciras |
melva |
Auxis thazard
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
merluza (muy grande) |
Merluccius merluccius
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
mero |
Serranus guaza
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
mielga |
Squalus acanthias |
Sanlúcar |
mojarra |
Diplodus vulgaris
|
Barbate |
molla |
Phycis blennoides
|
Algeciras |
morena |
Muraenopsis helena
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
negrona (cuando es grande) |
Mugil cephalus
|
Barbate |
obispo |
Myliobatis aquila
|
Barbate, Sanlúcar, Algeciras |
ojón |
Germo alalunga
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
pagel |
Pagellus erytrhinus
|
Barbate, Sanlúcar, Algeciras, Huelva, Isla Cristina |
paire |
Trichiurus lepturus
|
Isla Cristina, Huelva |
palometa |
Caesiomorus glaucus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
pámpano |
Stromateus fiatola
|
Sanlúcar |
panchano |
Pagellus cantabricus
|
Barbate |
panocha |
Cyprinus carpio
|
Sanlúcar |
parcham |
Pagellus cantabricus
|
Sanlúcar |
pardilleja (mediana) |
Johnius regius
|
Sanlúcar |
pardón |
Squatina squatina
|
Barbate, Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
pargo |
Sparus pagrus
|
Algeciras, Barbate, Huelva |
pargo (hembra) |
Dentex dentex
|
Barbate, Sanlúcar, Isla Cristina |
pargo testuz (macho) |
Dentex dentex
|
Barbate, Isla Cristina |
pejerrey |
Atherina presbyter
|
Barbate, Algexiras, Sanlúcar, Isla Cristina |
pescada (grande) |
Merluccius merluccius
|
Sanlúcar |
pescadilla (mediana) |
Merluccius merluccius
|
Sanlúcar, Algeciras, Huelva, Isla Cristina |
pez de plata |
Atherina presbyter
|
Huelva, Isla Cristina |
pez gallo |
Zeus faber
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
pez limón |
Seriola dumerilii
|
Barbate, Algeciras, Sanlúcar |
pez sable |
Trichiurus lepturus
|
Barbate, Algeciras, Sanlúcar |
pez zorro |
Alopias vulpes
|
Barbate, Algeciras, Sanlúcar, Isla Cristina, Huelva |
pijota (pequeña) |
Merluccius merluccius
|
Sanlúcar, Algeciras, Huelva, Isla Cristina |
pintarroja |
Scyliorhinus canicula
|
Isla Cristina |
piqué |
Centrophorus granulosus
|
Huelva |
piqué pintado |
Squalus acanthias |
Huelva |
polo (congrio pequeñito) |
Conger conger
|
Barbate |
puta en cueros |
Gadus luscus
|
Sanlúcar, Barbate |
rape |
Lophius piscatorius |
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
rascacio |
Scorpaena scrofa
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
rata |
Uranoscopus scaber
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
raya |
Raia alba
|
Algeciras, Huelva, Isla Cristina |
raya |
Raia batis |
Algeciras, Huelva, Isla Cristina |
raya |
RaIa clavata
|
Sanlúcar, Huelva |
raya |
Raia naevus
|
Algeciras, Sanlúcar, Huelva |
raya basta |
Raia naevus
|
Isla Cristina |
raya de pintilla |
RaIa clavata
|
Algeciras |
raya de san pedro |
Raia naevus
|
Barbate |
raya fina |
Raja clavata
|
Isla Cristina |
raya parda |
RaIa clavata
|
Barbate |
reloj |
Beryx decadactylus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
roaó |
Mola mola
|
Sanlúcar |
róbalo |
Morone labrax
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
rodaballo |
Scopthalmus maximus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
roncador |
Pomadasys incisus
|
Sanlúcar |
rubio |
Trigla lyra
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
sábalo |
Alosa alosa |
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
salmonete |
Mullus barbatus
|
Barbate, Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
salmonete |
Mullus surmuletus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
salmonete de la buena casta |
Mullus surmuletus
|
Sanlúcar, Algeciras, Huelva |
salmonete de la mala casta |
Mullus barbatus
|
Sanlúcar, Algeciras, Huelva |
saltarín |
Scomberesox saurus |
Algeciras, Huelva |
saltón |
Scomberesox saurus |
Barbate |
sarda |
Euthynnus alleteratus |
Barbate |
sardina |
Sardina pilchardus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
sardinilla (sardina pequeña) |
Sardina pilchardus
|
Sanlúcar |
sargo |
Diplodus sargus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
sollo |
Acipenser sturio |
Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
temblaera |
Torpedo torpedo
|
Barbate, Algeciras, Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
tintorera |
Prionace glauca
|
Barbate, Algeciras |
tonino |
Scomber scombrus
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
trigo (muy pequeña) |
Merluccius merluccius
|
Sanlúcar |
trompero (a la hembra) |
Spicara smaris
|
Sanlúcar |
trompero gitano (al macho) |
Spicara smaris
|
Sanlúcar |
ucha |
Dasyatis pastinaca
|
Huelva, Isla Cristina |
urbión |
Labrus bergilta
|
Sanlúcar |
urta (sin bulto) |
Dentex dentex
|
Sanlúcar, Huelva |
vaca |
Paracentropristis cabrilla
|
Barbate, Algeciras |
verrugato |
Sciaena cirrosa
|
Algeciras, Isla Cristina |
vieja |
Dentex filosus
|
Sanlúcar |
volador |
Exocoetus volitans
|
Barbate, Algeciras, Sanlúcar, Huelva, Isla Cristina |
zafío |
Conger conger
|
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
zapatero |
Parathunnus obesus |
Huelva, Isla Cristina, Punta Umbría, Sanlúcar, El Puerto de Santa María, Algeciras, Cádiz |
|
OTRAS REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS
|